Πολλοί οικονομολόγοι παρακάμπτουμε την αδυναμία του γνωστού μεγέθους για το εγχώριο προϊόν να μετρήσει την ποιότητα ζωής και την προσωπική ευτυχία των κατοίκων κάθε χώρας. Στις περισσότερες έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί για την ευτυχία, η Κόστα Ρίκα κατατάσσεται στην πρώτη θέση παρότι σε κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. είναι 89η στον κόσμο. Αντιστρόφως, η Ελλάδα, αν και 23η σε κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. καταλαμβάνει την 97η θέση στον κατάλογο των ευτυχισμένων κρατών, τον γνωστό και ως «Happy Planet Index». Ο σχετικός δείκτης υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος της ικανοποίησης που νιώθουν οι πολίτες, τη μακροβιότητα τους, καθώς και το οικολογικό αποτύπωμα της χώρας. Τα αποτελέσματα, επομένως, δεν πρέπει να προκαλούν εντύπωση. Οι Κοσταρικανοί ζουν σε μια από τις πιο “πράσινες” χώρες του πλανήτη (το 27% της έκτασής της καλύπτεται από εθνικά πάρκα), είναι ελάχιστα εξαρτημένοι από το πετρέλαιο, ενώ έχουν καταργήσει από δεκαετίες το Στρατό επενδύοντας χρήματα στην Παιδεία. Αντιθέτως, στην Ελλάδα η αστικοποίηση έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις, ενώ οι ελληνικές πόλεις έχουν τσιμεντοποιηθεί στερούμενες πνεύμονες πρασίνου και αναψυχής. Χαρακτηριστικά, η Αθήνα έχει τη χαμηλότερη αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο μεταξύ όλων των ευρωπαϊκών πρωτευουσών. Εξάλλου, είναι γνωστό ότι η χώρα μας είναι τρίτη σε αμυντικές δαπάνες στο NATO και τελευταία σε δαπάνες για την Παιδεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η οικονομική κρίση και η συνεπαγόμενη οικονομική στενότητα είναι μια ευκαιρία να επαναξιολογήσουμε τον τρόπο ζωής μας. Η ύπαρξη ελεύθερου χρόνου για τον εαυτό μας και τους γύρω μας, η ισχυροποίηση των συναισθηματικών δεσμών με τα οικεία μας πρόσωπα, το καθαρό περιβάλλον και η επαφή με τη Φύση αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για τη συναισθηματική ευεξία και την ποιότητα ζωής μας – παράγοντες που το σύνηθες μέτρο για την ευημερία, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, αγνοεί. Οι οικονομολόγοι της ευτυχίας μιλούν, έτσι, για το «Παράδοξο του Πρώτου Κόσμου». Οι αναπτυγμένες κοινωνίες που επιζητούν και παράγουν μεγαλύτερο πλούτο, δεν επιτυγχάνουν υψηλότερα επίπεδα ευτυχίας. Είναι κοινό μυστικό, εξάλλου, ότι οι περισσότεροι υποφέρουμε από άγχη και μικρές νευρώσεις.
Αναμφίβολα, κάθε μικρή ολοκλήρωση αποτελεί μια ικανοποίηση, μια κατάκτηση, μια στιγμή ευτυχίας. Όμως, οι σύγχρονοι άνθρωποι έχουμε φτάσει στο σημείο να εργαζόμαστε όλο και περισσότερο για να χρηματοδοτήσουμε μια αχαλίνωτη κατανάλωση που ξεπερνά κατά πολύ τις βασικές μας ανάγκες. Θέτουμε ανέφικτους στόχους συνεπεία της αξίας που δίνουμε στο χρήμα, τα υλικά αγαθά και το φαίνεσθαι. Αγχωμένοι για το ενδεχόμενο της αποτυχίας, αγωνιζόμαστε να ικανοποιήσουμε υψηλές και αδικαιολόγητες προσδοκίες. Η απόσταση μεταξύ της πραγματικότητας και των προσδοκιών θεωρείται από τους ειδικούς ένα από τα πιο αξιόπιστα μέτρα της προσωπικής ευτυχίας. Κατά συνέπεια, το χάσμα από την ανύψωση των προσδοκιών –λόγω του αξιακού μας πλαισίου– οδηγεί στην απογοήτευση και την ψυχολογική κατάρρευση.
Συμπερασματικά, αν δεν αναθεωρήσουμε το χρήμα από υπέρτατο στόχο σε απλό μέσο για την κάλυψη των βασικών μας αναγκών, είναι πιθανόν το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. να συνεχίσει να αυξάνεται και η ζωή μας να χειροτερεύει. Η “επένδυση” στην προστασία του περιβάλλοντος και σε επιπλέον χρόνο για τα αγαπημένα μας πρόσωπα αποτελεί μονόδρομο για να επανακτήσουμε την ψυχική ισορροπία και τη γαλήνη, που απωλέσαμε στην ηχορρύπανση των απρόσωπων, ανυπόφορων και μολυσμένων τσιμεντουπόλεων…
Info:
– George Monbiot, Ο πλούτος συμβάλλει στη δυστυχία, «The Guardian».
– Eric Weiner, Ευτυχία: αντιστρόφως ανάλογη των προσδοκιών, «International Herald Tribune».
– Oliver James, Ο άκρατος καπιταλισμός βλάπτει σοβαρά την υγεία, «The Guardian».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «University Press» τον Σεπτέμβριο του 2010.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου