(Αν)ορθόδοξη κοινωνική ευαισθησία

Όταν βλέπω αστέγους να επαιτούν στον δρόμο, σφίγγεται η καρδιά μου. Ιδίως αν είναι μεσόκοποι ή, χειρότερα, ηλικιωμένοι. Όταν ψάχνουν στα σκουπίδια, σφίγγεται ακόμα περισσότερο. Αλλά δεν διεκδικώ την αποκλειστικότητα στο καρδιακό σφίξιμο…

Δεν είμαι αριστερός, αν αριστερός σημαίνει αυτός που υπερασπίζεται τον κρατισμό – ένα οικονομικό μοντέλο που έχει χρεοκοπήσει σε όλον τον κόσμο, εδώ και δεκαετίες (συγκεκριμένα, από τότε που άνοιξαν οι αγορές και με το πάτημα ενός πλήκτρου τα κεφάλαια μετακινούνται από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη). Δεν πιστεύω ότι η μικρή Ελλάδα μπορεί να ανατρέψει τον διεθνή καπιταλισμό και την άνιση κατανομή του παγκόσμιου πλούτου, καθώς είναι προφανές ότι δεν μπορεί. Έχω την εύλογη απορία, όμως: Γιατί αδυνατεί να εξασφαλίσει ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας για τους ασθενέστερους, ώστε να μην υπάρχουν άστεγοι και επαίτες στους δρόμους;

Θα συναινούσα ανενδοίαστα να μειωθεί το ατομικό μου εισόδημα, αν αυτή η μείωση μπορούσε να λειτουργήσει ως αντίβαρο, για να αποτραπεί αυτή η κατάσταση εν τη γενέσει της. (Κάτι μου λέει ότι θα συναινούσαν κι άλλοι συμπολίτες μου που δεν αυτοχαρακτηρίζονται αριστεροί αλλά σοσιαλδημοκράτες και φιλελεύθεροι...)

Μετά λύπης μου, διαπιστώνω ότι το όφελος από τη μείωση των δυνητικών (σ.σ.: είμαι πολλούς μήνες άνεργος) εισοδημάτων μου θα ήταν αμελητέο. Ο βασικός μισθός (586 ευρώ) απέχει πολύ λίγο από το όριο φτώχειας, όπως και να το ορίσει κανείς. (Φαινομενικά, δεν θα είχε κανένα νόημα να γίνει λόγος για εκείνον της μερικής απασχόλησης, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις είναι μικρότερος από το όριο φτώχειας. Αλλά ίσως θα έπρεπε, γιατί αποδεδειγμένα πλέον μία στις δύο νέες προσλήψεις αφορούν μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση…)

Την ίδια στιγμή, είναι βέβαιον ότι η καθολική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος θα στοίχιζε λιγότερο από όσο οι συντάξεις που δίνονται σε ανθρώπους μικρότερους των 55 ετών. Συγκεκριμένα, περίπου 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ τον χρόνο θα αρκούσε για να βγουν από την ακραία φτώχεια περισσότεροι από 500 χιλιάδες συμπολίτες μας. Κάθε χρόνο, όμως, το ελληνικό κράτος επιλέγει να δίνει σχεδόν 2 δισεκατομμύρια ευρώ σε περισσότερους από 200 χιλιάδες συνταξιούχους που βγήκαν στη σύνταξη πριν από τα… 55! Απίστευτο κι όμως ελληνικό…

Έχει καταρρεύσει προ πολλού ο μύθος των απεριόριστων χρημάτων για όλους και για όλα, αφού κανένας δεν δανείζει πλέον το Ελληνικό Δημόσιο για να τον συντηρήσει. Οι οικονομικοί πόροι ήταν, είναι και θα είναι περιορισμένοι. Τα αγαθά δεν πέφτουν ως μάννα εξ ουρανού. Η αύξηση του πραγματικού εισοδήματος προϋποθέτει βελτίωση της παραγωγικότητας των παραγωγικών συντελεστών και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Η παρέμβαση του κράτους στη διανομή τους απαιτεί πολιτικές αποφάσεις, δυσάρεστες για κάποιους και ευχάριστες για κάποιους άλλους. Το πρώτο μάθημα για έναν υποψήφιο φοιτητή Οικονομικών έμελλε να γίνει οδυνηρό πάθημα (μάθημα;) για την Ελλάδα…

Με πιο απλά λόγια;

Όσο εξακολουθούμε: 

– Να δίνουμε κατ’ έτος περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ σε συνταξιούχους κάτω των 55 και περίπου 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε συνταξιούχους κάτω των 60. 

– Να επιχορηγούμε κάθε χρόνο με 600 εκατομμύρια ευρώ το ασφαλιστικό ταμείο της ΔΕΗ. 

– Να διατηρούμε στρατόπεδα με μηδενική χρησιμότητα, μόνο και μόνο για να παίρνουμε το χάλκινο μετάλλιο στον ανταγωνισμό μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ στις αμυντικές δαπάνες. 

– Να μην εισπράττουμε τίποτα από τα σχεδόν 20 δισεκατομμύρια ευρώ που οφείλουν λιγότεροι από 6,5 χιλιάδες νοματαίοι (που πρόσφατα ονοματίστηκαν) με οφειλές άνω των 150 χιλιάδων ευρώ προς το Δημόσιο. 

– Να μην αξιολογούμε περισσότερους από 630 χιλιάδες δημόσιους υπάλληλους και να μη συναινούμε στην απόλυση ούτε ενός εξ αυτών, για να μη θίξουμε το ιερό μεταπολιτευτικό τοτέμ.

– Να επιτρέπουμε να δρουν ανεξέλεγκτα 23 χιλιάδες offshore εταιρίες στην ελληνική επικράτεια.

Τόσο:

– Το 15% του πληθυσμού μας θα συνεχίσει να ζει κάτω από το όριο της ακραίας φτώχειας. 

– Εκείνο που αντιμετωπίζει τον κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού θα είναι εις το διηνεκές το υψηλότερο στην Ευρωζώνη (36%). 

– Όπως τώρα, ούτε 1 στους 10 ανέργους μας δεν θα εισπράττει επίδομα ανεργίας.  

– 7 στους 10 εξ αυτών θα παραμένουν άνεργοι για περισσότερο από έναν χρόνο. 

– Και η ανεργία θα διατηρείται σε δυσθεώρητα ποσοστά, υψηλότερα του 20% του εργατικού δυναμικού – για να μας ανταγωνίζεται μόνο η Ισπανία, σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση με μέσο όρο μικρότερο του 10%.

Όλα αυτά, καθώς οι απαιτούμενοι πόροι για αποτελεσματική κοινωνική πολιτική και παραγωγικές δημόσιες επενδύσεις θα παραμένουν δεσμευμένοι στις πρότερες χρήσεις. Στις οποίες δίνουμε προτεραιότητα χωρίς να το καταλαβαίνουμε…

Ή μήπως χωρίς να θέλουμε να το παραδεχτούμε;

Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα Reporter.gr στις 21 Ιουλίου 2016:

http://www.reporter.gr/Apopseis/Apo-thesews/Stelios-Konteas/296220-(An)orthodoxh-koinwnikh-eyaisthhsia

Υποσημειώσεις:

1. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το όριο της σχετικής φτώχειας στην Ελλάδα, το 2015, ήταν στα 376 ευρώ τον μήνα. Σε κάθε οικονομία, το όριο αυτό υπολογίζεται ως το 60% του διάμεσου εισοδήματος. Σε ό,τι αφορά την ακραία φτώχεια, η Μονάδα Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, προσδιόρισε το όριο της για ένα άτομο που έμενε στην Αθήνα το 2015, στα 222 ευρώ τον μήνα, αν δεν είχε ενοίκιο ή στεγαστικό δάνειο, και στα 395 ευρώ στην αντίθετη περίπτωση.

2. Ο βασικός μισθός της μερικής απασχόλησης είναι 293 ευρώ για τον άγαμο άνω των 25 ετών χωρίς προϋπηρεσία. Αυξάνεται ανάλογα με την προϋπηρεσία και την οικογενειακή κατάσταση μέχρι τα 410 ευρώ.

3. Από τις αναγγελίες προσλήψεων που καταγράφει το σύστημα «Εργάνη» του Υπουργείου Εργασίας, προκύπτει ότι κατά το πρώτο τετράμηνο του 2016 το 50,9% των νέων προσλήψεων αφορούσε συμβάσεις μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης.

4. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσίευσε η ΔιαΝΕΟσις και επιμελήθηκε η Ομάδα Ανάλυσης Δημοσίας Πολιτικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε εθνική κλίμακα θα στοίχιζε το 0,88% του ΑΕΠ μας, ισοδύναμα 1,549 δισεκατομμύρια ευρώ, και θα ωφελούσε 549 χιλιάδες συμπολίτες μας.

5. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία του συστήματος «Ήλιος» του Υπουργείου Εργασίας, τον Ιούλιο του 2015 δόθηκαν σε συντάξεις 163,389 εκατομμύρια ευρώ σε συνταξιούχους που δεν είχαν ξεπεράσει τα 55 χρόνια ζωής. Σε ετήσια βάση, επομένως, το 2015 δόθηκαν κατ’ εκτίμηση 1,96 δισεκατομμύρια ευρώ (αν πολλαπλασιάσουμε το ποσό του Ιουλίου επί τον αριθμό των 12 μηνών του χρόνου).

6. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία του συστήματος «Ήλιος» του Υπουργείου Εργασίας, τον Ιούλιο του 2015 δόθηκαν συντάξεις σε 211.307 συνταξιούχους που δεν είχαν ξεπεράσει τα 55 χρόνια ζωής.

7. Επειδή τα διαθέσιμα στοιχεία του συστήματος «Ήλιος» του Υπουργείου Εργασίας σταματούν τον Ιούλιο του 2015, ακριβή νούμερα κατ’ έτος μπορούμε να έχουμε μόνο για τα προηγούμενα χρόνια, όπως το 2014, αθροίζοντας τα ποσά για όλους τους μήνες του. Το 2014, λοιπόν, δόθηκαν 4,48 δισεκατομμύρια ευρώ σε συνταξιούχους που δεν είχαν ξεπεράσει τα 60 χρόνια ζωής.

8. Το ΝΑΤΟ εκτίμησε τις αμυντικές δαπάνες της Ελλάδας στο 2,38% του ΑΕΠ της για το 2015. Ομοίως και για το 2016. Υψηλότερες αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό επί του ΑΕΠ μεταξύ των χωρών της Ατλαντικής Συμμαχίας είχαν και έχουν μόνο οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.

9. Στις 6 Ιουλίου 2016, η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων προχώρησε στη δημοσιοποίηση των ονομάτων όσων έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο άνω των 150.000 ευρώ. Πρόκειται για τα ονόματα 6.226 φυσικών προσώπων με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο συνολικού ύψους 19,6 δισ. ευρώ, καθώς και 9.453 εταιρειών με συνολικά ληξιπρόθεσμα χρέη 63 δισ. ευρώ.

10. Σύμφωνα με στοιχεία από το Μητρώο Ανθρώπινου Δυναμικού του Ελληνικού Δημοσίου, του Υπουργείου Εσωτερικών, τον Ιούνιο του 2016, το τακτικό και έκτακτο προσωπικό του ευρύτερου δημόσιου τομέα (εκτός Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου), ήταν 635.930 άνθρωποι. 

11. Εκτίμηση του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος.

12. Σύμφωνα με τη Μονάδα Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, το 15% του ελληνικού πληθυσμού ζούσε κάτω από το όριο της ακραίας φτώχειας το 2015. Για ένα άτομο που έμενε στην Αθήνα το 2015, η Μονάδα προσδιόρισε το όριο αυτό στα 222 ευρώ τον μήνα, αν δεν είχε ενοίκιο ή στεγαστικό δάνειο, και στα 395 ευρώ στην αντίθετη περίπτωση.

13. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί, ότι από τα ίδια στοιχεία προκύπτει ότι στην Ευρωζώνη, εκτός από την Ελλάδα, μόνο στη Λετονία παρατηρείται το φαινόμενο να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού περισσότερο από το 30% του πληθυσμού (33%). Επίσης ότι, γενικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μόνο η Βουλγαρία και η Ρουμανία ξεπερνούν την Ελλάδα, με το 40% του πληθυσμού τους να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο αυτό.

14. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΑΕΔ, 115.883 άνεργοι ελάμβαναν το επίδομα ανεργίας (360 ευρώ) το πρώτο εξάμηνο του 2015. Την ίδια περίοδο, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, οι άνεργοι ανέρχονταν σε 1.227.000. Επομένως, από τον λόγο των δύο μεγεθών προκύπτει ότι το πρώτο εξάμηνο του 2015 μόνο το 9,4% των ανέργων ήταν επιδοτούμενοι. 

15. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι μακροχρόνια άνεργοι (για περισσότερους από δώδεκα μήνες, δηλαδή) ήταν το 73,1% του συνόλου των ανέργων το 2015.

16. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η ανεργία ήταν στο 9,4% του εργατικού δυναμικού κατά μέσον όρο στις 28 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2015. Πρώτη σε μέγεθος ήταν η Ελλάδα με 24,9%, δεύτερη η Ισπανία με 22,1% και ακολουθούσε η Κροατία με 16,3%.