Η φωτογραφία μου
Master of Science in Economics, Athens University of Economics and Business.

Φωτογραφίζοντας τον λαϊκισμό στα ΜΜΕ

Πριν καταλήξουμε στο αν είναι δίκαιες ή άδικες οι τελευταίες επιθέσεις προς το πρόσωπο ενός πρώην πρωθυπουργού που –εν αντιθέσει με τον διάδοχό του– αποφάσισε να μιλήσει για τα πεπραγμένα του, να θυμηθούμε ορισμένα περιστατικά της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας μας, άκρως χαρακτηριστικά του φαινομένου του μιντιακού λαϊκισμού;


·  Η σάτιρα για τα πρωθυπουργικά σαρδάμ

Ήταν τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν μια –εξαιρετικά ταλαντούχα στη σάτιρα– δημοσιογράφος σατίριζε τον τότε πρωθυπουργό σε καθημερινή βάση από την τηλεοπτική της εκπομπή, με αιχμή του δόρατος τα σαρδάμ στους προφορικούς του λόγους. Η επιφαινόμενη σάτιρα, όμως, είχε μεταλλαχθεί προ πολλού σε πολιτική κριτική, καθιστώντας την αείμνηστη γλωσσοπλάστρια σε μοναδική αντιπολίτευση προς την τότε κυβέρνηση. Τι κι αν ο κατά τα λεγόμενά της «Τάπερμαν» ήταν ο μόνος που δεν είχε διστάσει να παραιτηθεί τρεις φορές στα χρόνια της μονοκρατορίας, πριν αποφασίσει να αναμετρηθεί διαδοχικά (στην κοινοβουλευτική ομάδα και στο συνέδριο του κυβερνώντος κόμματος) με τον μεγάλο εσωκομματικό του αντίπαλο, κληρονόμο (μετά την πολιτική και φυσική εκπνοή του μονοκράτορα) του «βαθέος» κόμματος και φαβορί για τη νίκη (ιδίως στην πρώτη μάχη της κοινοβουλευτικής ομάδας), σημερινό ένοικο των φυλακών Κορυδαλλού, ο οποίος διαφορετικά θα αναλάμβανε (!) τα ηνία της χώρας;

Πράγματι, βέβαια, ο υποκείμενος στη σάτιρα δεν διακρινόταν ποτέ για τον χειμαρρώδη λόγο από τα προεκλογικά μπαλκόνια αλλά για την αποτελεσματικότητα των έργων του. Γι’ αυτό και ο ελληνικός λαός τον κατέστησε τον μακροβιότερο μέχρι σήμερα πρωθυπουργό σε συνεχή θητεία στη μεταπολιτευτική περίοδο, επιβραβεύοντας με την ψήφο του, προφανώς, όχι τη ρητορική του δεινότητα αλλά τα αδιαμφισβήτητα επιτεύγματά του. Δηλαδή, την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωζώνη και της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την ανάληψη και προετοιμασία των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, τα μεγάλα έργα υποδομής (Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, Αττική Οδός, μετρό της Αθήνας, αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος»), την εξάρθρωση της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη», την αποφυγή εμπλοκής της Ελλάδας σε έναν πόλεμο με την Τουρκία (με θρυαλλίδα τις βραχονησίδες Ίμια), που θα την πήγαινε χρόνια πίσω κ.ο.κ.

Όταν, μετά τον θάνατο της δημοσιογράφου, θα πραγματωνόταν η εναλλακτική λύση, ο κατά τα λεγόμενά της «Δάμαλος» θα κυβερνούσε 6 χρόνια παρά 5 μήνες, το δημόσιο χρέος θα αυξανόταν 120 δισεκατομμύρια ευρώ στη διάρκεια της εξαετίας (σχεδόν 40 δισεκατομμύρια περισσότερα από ό,τι την προηγούμενη οκταετία!) και η Ελλάδα θα υποχωρούσε σχεδόν σε όλες τις κατατάξεις των διεθνών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένης εκείνης της Διεθνούς Διαφάνειας. Υποχρεώνοντάς τον να ανακαλέσει τον χαρακτηρισμό «αρχιερέα της διαπλοκής» για τον προκάτοχό του, προτού καταφύγει για δεύτερη φορά σε πρόωρες εκλογές (οδηγώντας την κεντροδεξιά παράταξη σε μια από τις μεγαλύτερες ήττες της ιστορίας της), για να αποδράσει από την εξουσία και να μην πιει το πικρό ποτήρι της χρεοκοπίας. Στην οποία είχε συντελέσει «αφήνοντας για αργότερα» κάθε δυσάρεστο μέτρο. Με την ευφράδειά του –με την οποία είχε αρνηθεί κατηγορηματικά, από το βήμα της Βουλής, τον Δεκέμβριο του 2008, την προειδοποίηση του προκατόχου του ότι η Ελλάδα θα προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο– να μην αμφισβητείται…


·  Οι χυδαίοι υπαινιγμοί για τον εν δυνάμει πρωθυπουργό

Την ίδια περίπου εποχή που τα σαρδάμ του εν ενεργεία πρωθυπουργού δημιουργούσαν κλίμα, ένας άλλος δημοσιογράφος –σήμερα μεγαλοεκδότης– χαρακτήριζε, από την τηλεοπτική του εκπομπή, «λευκό» τον γάμο τού εν δυνάμει με τη δημοφιλή σύζυγό του. Από ένα σημείο και πέρα, τα καρφιά θα ξέφευγαν, με τη συμμετοχή κι ενός ακόμα τεθνεώτος δημοσιογράφου –ιδρυτή, τότε, ομώνυμης εφημερίδας–, καθιστώντας σαφές στην κοινή γνώμη αυτό που ήθελαν να κοινοποιήσουν. Με την κατηγορία ότι παρακινήθηκαν από ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες να αιωρείται μέχρι σήμερα. Τι κι αν το απόρρητο της ιδιωτικής ζωής όλων των ελλήνων πολιτών ήταν και τότε συνταγματικά και νομικά κατοχυρωμένο;

Σήμερα, ευτυχώς, μοιάζει περισσότερο αυτονόητο το δικαίωμα κάθε δημοσίου προσώπου να διατηρεί απόρρητο τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, καθώς και δείγμα κανιβαλισμού να κρίνονται βάσει αυτού οι δημόσιες πράξεις του. Τότε, όμως, οι χυδαίοι υπαινιγμοί για τον εν δυνάμει πρωθυπουργό και έναν στενό συνεργάτη του είχαν δημιουργήσει αμέτρητα σχόλια και ολόκληρα πάνελ, πριν ο τελευταίος καταφύγει δικαιολογημένα στη νομική οδό για να προστατευτεί…


·  Η αντιμνημονιακή προπαγάνδα του γελωτοποιού

Ένας πολύ ταλαντούχος ηθοποιός, αλησμόνητος στις μεταμφιέσεις και τις μιμήσεις του, έμελλε να λησμονήσει το λεπτό χιούμορ και τα πνευματώδη σχόλια της τηλεοπτικής του νιότης, για να στήσει ένα τσαντίρι, από το οποίο –εκτός από έναν ορυμαγδό χυδαιοτήτων– θα εξαπέλυε μια πρωτοφανή λαϊκιστική προπαγάνδα, η οποία θα γνώριζε εξαιρετικά υψηλή τηλεθέαση. Την ίδια ακριβώς εποχή που οι Έλληνες είχαν ανάγκη από νηφάλιες και επιστημονικά καταρτισμένες φωνές, ώστε η χώρα τους να βγει το συντομότερο από την κρίση και τα Μνημόνια, όπως βγήκαν και άλλες χώρες που υπέγραψαν παρόμοια και τα εφάρμοσαν. Παρότι γελωτοποιός ο συγκεκριμένος, είχε πάψει πλέον διά γυμνού οφθαλμού να στοχεύει στο γέλιο μας αλλά στην ψήφο μας. Έχοντας μετατραπεί σε φερέφωνο του νεοέλληνα που για όλα του φταίνε όλοι οι άλλοι εκτός από τον κακό εαυτό του. Ταγμένο να αντιπολιτεύεται τους πάντες εκτός από τον ΣΥΡΙΖΑ – ακόμα κι αν ο τελευταίος ήταν πια κυβέρνηση…

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι τέντες στο τσαντίρι τρύπησαν και άρχισαν να μπαίνουν νερά από την καταιγίδα της αμείλικτης οικονομικής πραγματικότητας που ακολούθησε την εκλογική νίκη του εθνολαϊκιστικού συνονθυλεύματος. Το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης έγινε σε χρόνο ρεκόρ το πιο σύντομο ανέκδοτο. Η συντριβή της “περήφανης” διαπραγμάτευσης στην παρωδία του δημοψηφίσματος, η μνημειώδης πρωθυπουργική κυβίστηση και η κομματική διάσπαση εξάντλησαν κάθε περιθώριο για εκ νέου στήσιμο ενός τσαντιριού που είχε ολοκληρωτικά καταρρεύσει. Ως αποτέλεσμα, ο προπαγανδιστής έμεινε ανέστιος, χάνοντας την επιρροή του στο εκλογικό σώμα από την αδυσώπητη πραγματικότητα, που δεν μπορούσε πλέον ούτε το αδιαμφισβήτητο ταλέντο του να περιγράψει σατιρικά με τρόπο που να δικαιολογεί την κυβερνητική πολιτική…

Όλα τα προηγούμενα μπορεί να φαίνονται σήμερα γραφικά και να ανήκουν στο παρελθόν. Αλλά έχουν καταγραφεί ως ισχυρά συμπτώματα μιας παθογένειας που κατατρύχει τον δημόσιο βίο της Ελλάδας. Γι’ αυτό πρέπει να αποτελέσουν παραδείγματα προς αποφυγή για το μέλλον.

Σήμερα, μετά τη λαίλαπα των Μνημονίων που προκάλεσε η χρεοκοπία, έχουμε αποφασίσει αν θέλουμε παραγωγικούς ανθρώπους στο τιμόνι της χώρας από δεινούς ρήτορες που επιδεινώνουν επικίνδυνα τα οικονομικά μεγέθη; Κι αν μπορούμε να ξεχωρίσουμε με σαφήνεια τη σάτιρα από την πολιτική προπαγάνδα;


Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα Reporter.gr στις 3 Απριλίου 2017:
http://www.reporter.gr/Apopseis/Apo-thesews/Stelios-Konteas/319868-Fwtografizontas-ton-laikismo


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου